W pedagogice Marii Montessori kluczowa jest przestrzeń, która umożliwia dziecku swobodny rozwój. Wedle zasad włoskiej lekarki urządza się klasy w szkołach Montessori, aczkolwiek rodzice mogą wykorzystać praktyczne wskazówki także do zaaranżowania pokoju dziecięcego.

Wówczas, także czas spędzany w domu będzie dla dziecka bardziej wartościowy – możliwe stanie się uczenie nowych rzeczy w trakcie wciągającej i twórczej zabawy. Jak stworzyć pokój typu Montessori?

Podstawowe założenia metody Montessori

Metoda Marii Montessori skupia się na całościowym rozwoju dziecka. Zakłada, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie, a do prawidłowego rozwoju potrzebuje odpowiedniego środowiska, jak również indywidualnego podejścia do kwestii edukacji.

Metoda Montessori skupia się nie tylko na przekazaniu wiedzy merytorycznej, ale również na rozwijaniu kreatywności, samodzielności, chęci odkrywania otaczającego świata, a także umiejętności społecznych. Dziecko nabywa również wiedzy na temat procesów i zjawisk zachodzących w przyrodzie i społeczeństwie.

Z pedagogiki Marii Montessori korzysta wiele prywatnych szkół, do których rodzice mogą zapisać swoje dzieci, aby zafundować im lepszy start. Jednak także w domu można zadbać o harmonijny rozwój dziecka stosując najważniejsze zasady Montessori. Jednym z kluczowych czynników jest otoczenie dziecka, w którym spędza ono najwięcej czasu.

Aranżując pokój dziecięcy zgodnie z założeniami metody Montessori można zapewnić swoim pociechom prawidłowy rozwój,  a także zachęcić do samodzielnego odkrywania świata i uczenia się nowych rzeczy.

Jakie wymogi powinien spełniać pokój dziecka Marii Montessori?

Maria Montessori była włoską lekarką, która początkowo rozwijała swoją metodę w trakcie pracy z dziećmi niepełnosprawnymi. Dopiero później przeniosła wnioski do pedagogiki stosowanej wobec zdrowych dzieci i ich zasięgu ręki.

Montesori uważała, że szalenie istotną rolę odgrywa otoczenie dziecka. Jeśli jest ono prawidłowo zaaranżowane, wspiera rozwój i pozwala szybciej wydobyć potencjał dziecka.

Włoska lekarka i pedagog wychodziła bowiem z założenia, że w każdym dziecku tkwi wielki potencjał do robienia wartościowych rzeczy. A zadaniem odpowiedzialnego rodzica, nauczyciela czy opiekuna jest wsparcie podopiecznych w wydobyciu tego potencjału i mocnych stron.

Pokój typu Montesori powinien być zgodny z modelem kosmicznym, w którym stawia się nacisk na poznawanie świata oraz zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie i społeczeństwie. Pokój dziecka powinien zostać podzielony na strefy tematyczne, a każda strefa powinna zaoferować dziecku ciekawe odkrycia, po które pociecha sięgnie we właściwym momencie.

W ten sposób pielęgnuje się duszę odkrywcy, która znajduje się w każdym dziecku. Pokój typu Montessori powinien zapewnić stały dopływ stymulujących bodźców i zachęcać do twórczej zabawy. A skoro jest to przestrzeń, którą dziecko ma samodzielnie eksplorować, pokój musi być również w pełni bezpieczny.

Ogólny wystrój pokoju dziecka w koncepcji Montessori

Jeśli chodzi o ogólne wskazówki aranżacyjne, pokój powinien być zachowany w jasnych odcieniach. Postaw na stonowane kolory, a do drewnianej podłogi wybierz białe listwy. Jako kolor ścian świetnie sprawdzają się jaśniejsze odcienie niebieskiego, np. błękit lub morski.

Kolory te działają stymulująco na mózg i wspierają kreatywne myślenie. Nie ma sensu stosować zasłon czy firanek, natomiast przydarzą się rolety lub żaluzje. Powinny być one proste w obsłudze, tak, aby nawet małe dziecko szybko nauczyło się regulować ich położenie w zależności od potrzeb.

Do tego dobre oświetlenie, które zapewni przyjemną oraz bezpieczną zabawę. W pokoju dziecka Montesori nie może zabrakną naturalnych materiałów. Wiele praktycznych wskazówek w tym aspekcie proponuje styl skandynawski.

Bezpieczeństwo to podstawa

Pokój dziecka zachowany w koncepcji Montesori ma być otwartą przestrzenią, która będzie zachęcać do samodzielnego odkrywania i eksplorowania. W związku z tym, taki pokój musi być w stu procentach bezpieczny.

Kontakty powinny być zastawione meblami, a kable i przewody pochowane, tak, aby dziecko nie miało do nich dostępu. Meble powinny być wolne od ostrych krawędzi, a jeśli takie występują, należy je zabezpieczyć listwami ochronnymi. Unikamy także szklanych przedmiotów oraz innych elementów, które można łatwo uszkodzić i rozbić na mniejsze fragmenty.

Jeśli przyrównać proces aranżacji w swoim pokoju w stylu Montessori do cywilizowania planety, pierwszym krokiem jest oczywiście zadbanie o podstawowe warunki, które umożliwią tu normalne funkcjonowanie. Jeśli chcemy zachęcić dziecko do samodzielnego odkrywania i eksplorowania, musimy mu zapewnić dużą swobodę we własnym pokoju. A żeby pozostawić dziecku swobodę, wcześniej musimy uzyskać pewność, że eksplorowana przestrzeń jest bezpieczna.

Łatwy dostęp do wszystkich elementów wyposażenia

W pokoju Montessori znamienne jest to, że wszystkie elementy wyposażenia są zawieszone dość nisko, na wysokości od 1 do 1,5 metra. Dziecko musi mieć bowiem dostęp do wszystkich półek, szafek, komód, skrzyń oraz innych mebli, w których przechowywane będę ubrania oraz inne rzeczy.

W tych miejscach umieszczone będą także zabawki Montessori, czyli wartościowe zabawki dydaktyczne, które pozwalają dziecku zdobywać nową wiedzę. Są to mapy, karty, tabliczki, globusy i wiele innych, ale o wyposażeniu pokoju jeszcze powiemy. Pokój typu Montesori bardzo często posiada także nisko usytuowane łózko, którym może być sam materac na stelażu.

Tematycznie podzielona przestrzeń wolna od bałaganu

Pokój typu Montessori powinien być podzielony na strefy tematyczne, w których dziecko będzie zgłębiać różne zagadnienia oraz dziedziny nauki. Jednak ponad wszystko ważny jest podział ze względu na funkcje.

W taki sposób urządza się zresztą każdy pokoik dziecka. Strefa pierwsza to strefa nocna, w której znajdzie się łóżko, miękkie poduszki, koce, lampka nocna, szafka na drobiazgi. Część druga to strefa zabawy.

Dominuje tu miękki dywan, kufry i skrzynki z zabawkami oraz inne elementy sprzyjające udanej rozrywce. Trzecia strefa to strefa nauki. To dobrze oświetlony zakątek z biurkiem, półkami z książkami z biblioteczką Montessori, globusem, ale również miękkim, niskim fotelem lub dużą poduszką, na której dziecko będzie mogło czytać książki.

Pokoik typu Montesori powinien oferować dużo wolnej przestrzeni. Dlatego wykorzystajmy miejsce pod meblami oraz w ich okolicy, aby pochować tu kosze, pojemniki, skrzynki. Od małego uczmy dziecko, aby po skończonej zabawie chowało tu swoje zabawki, tak, aby w trakcie snu oraz nauki przestrzeń była wolna od niepotrzebnych destruktorów. Jako iż pokój typu Montesori powinno się aranżować przy pomocy naturalnych materiałów, dobrze sprawdzi się wiklina, rattan, filc oraz bawełna.

Naturalne dekoracje i ozdoby

W kwestii doboru dekoracji i ozdób również warto stawiać na naturalne przedmioty. W pokoju Montesori musi się bowiem znajdować natura. Na parapetach można ustawić kwiatki doniczkowe (dla bezpieczeństwa unikajmy tych trujących). Warto od najmłodszych lat uczyć dziecko systematycznego podlewania i doglądania rośliny, co pozwala poznawać przyrodę, ale również uczyć się odpowiedzialności i samodzielności. Obok można ustawić drewnianą skrzyneczkę, w której dziecko będzie mogło schować muszelki, kasztany, zasuszoną jarzębinę, liście, żołędzie czy szyszki. Pamiętajmy, że w metodzie Montessori bardzo ważna jest nauka o otaczającym świecie.

Zabawki dostępne w zasięgu ręki i pokoju Montessori

Jeśli chodzi o dobór pomocy i zabawek, warto wybrać jeden z dobrze zaopatrzonych sklepów online, w których można znaleźć zabawki oraz materiały dydaktyczne zgodne z koncepcją Montesori. W dużej mierze mają one na celu uczyć poprzez zabawę, co jest najbardziej efektywne.

Wśród takich zabawek dostępne są: tabliczki, mapy, karty, układanki, liczydła z koralikami, globus, puzzle, klocki oraz wiele innych zabawek. Uczą one historii, geografii, języków, a także podstaw matematyki.

Na półce w pokoju dziecięcym warto umieścić bogato zdobione atlasy, przewodniki i leksykony, które pomogą dziecku w poznawaniu dalekich krain, zwierząt, roślinności.

Jakie korzyści oferuje dobrze zaaranżowany pokój typu Montessori?

Jeszcze raz warto odwołać się do podstawowych założeń metody Montesori – to nie tylko system dydaktyczny, który przekazuje wiedzę merytoryczną od żłobka, przedszkola aż do szkoły, ale przede wszystkim system skupiony na ogólnym rozwoju dziecka.

Dziecko od najmłodszych lat powinno uczyć się samodzielności, kreatywnego myślenia, pewnego indywidualizmu, szacunku do otaczającego świata, a także ciekawości i chęci poznawania otoczenia. Pokój typu Montessori pozwala to uzyskać, ponieważ w dużej mierze staje się takim mikro światem, które dziecko może samodzielnie eksplorować.

Oczywiście z czasem potrzebne będą zmiany, ponieważ pokój typu Montesori dla dziecka w wieku 0-3 lata będzie wyglądał zupełnie inaczej, niż dla dziecka 3 – 6, a następnie 7 – 12 lat. W przypadku nieco starszych dzieci można podarować im odrobinę swobody w aranżowaniu swojego pokoju. W ten sposób pozwolimy im tworzyć swój mały świat wedle indywidualnych potrzeb. Taki pokój sprawia, że rozwój dziecka jest dużo bardziej efektywny i ukierunkowany na wykorzystanie potencjału.